Caribou – Swim

Jeśli zechcemy chwilowo się umówić, że „Up In Flames” odnosiło się do dream popu i shoegazu, „Milk of Human Kindness” czerpało z tradycji krautów i indie-popu, a „Andorra” z baroque popu, to „Swim”, równie powierzchownie traktując temat, byłoby almanachem metod miksowania tanecznego indie/post-punka z wysofistykowanym techno/disco wykazujących tendencje do przekraczania konwencji i eksperymentowania. Snaith cytuje wszystkich ambasadorów stylu: od Junior Boysów i Arthura Russella z okresu „World of Echo”, przez Four Tet, LCD Soundsystem i spadkobierców raveu aż do Pandy i smoothowych wersji Sun Ra, na którego znajomość warto się lansować, bo jest trudny i ulica kojarzy go z world music. W efekcie emanuje ze „Swim” dylemat obecnyBez wątpienia płyty Caribou można traktować jak post-modernistyczne powieści erudycyjne już w otwierającej „Odessie” – kawałku, który, obrany na singiel, zapewnił Snaithowi napływ nowych słuchaczy.

Bez wątpienia płyty Caribou można traktować jak post-modernistyczne powieści erudycyjne: 1) zawierają mnogie odniesienia do rzeczywistości poza- i stricte tekstualnej, których odczytanie jest grą testującą zdolność nadążania czytelnika za budzącą podziw lub odstręczającą erudycją autora; sprawdzian zaczyna się od okładki i tytułów rozdziałów, 2) interesuje je autotematyzm – bez skrępowania relacjonują trudy doboru materiału, selekcji tłoczących się pomysłów, etapy zdobywania umiejętności stylizatorskich itp., 3) można pochopnie zarzucić im, że są płytkie: nie szafują emocjami, pozbawione tezy na wejściu dezorientują chaotycznością wizji. Analogie można by mnożyć. Dylemat, który emanuje ze „Swim” także jest powieściowy: ile jest tutaj pomysłów a ile zaczerpnięć, ile jest autora i gdzie się właściwie ujawnia? Czy jest sens o to pytać i zakłócać sobie przyjemność odbioru?

Wrażenie luki po świadomości porządkującej i hierarchizującej chaotyczne, ucinane i nawiązywane wątki uświadamia „Leave House”, w którego refrenoidach Snaith imituje wokal Kapranosa autoparodystycznie sugerując, Zamiłowanie do kpin jest jednym z miodniejszych elementów „Swim”że nie mamy do czynienia z niczym więcej poza zapisem świadomości geeka. Ten najbardziej oczywisty z żartów pada dopiero pod koniec płyty i każe przesłuchać ją jeszcze raz z przymrużeniem oka.

Za trzecim razem konieczny będzie już wybór stylu odbierania „Swim”: jako grę czy jako doświadczenie bardziej wzniosłe i rozpatrywalne w kategoriach estetycznych. Trudny wybór. Zamiłowanie do kpin jest jednym z miodniejszych elementów płyty. „Sun”, eksperymentalny bangerek korzystający z przerysowanej epifanijnej mantry każe zwrócić uwagę na udział jaki miał w nagrywaniu tego materiału Greenspan, współtwórca „Under the Sun”, kawałka, w którym ledwo co było czuć Blacka, dominującego nad przeważającym terytorum debiutu Junior Boys. Z drugiej strony na uwagę zasługuje też senne piękno oddalonych od wszelkiej wpływologii „Kaili” i „Jamelii”, wypełniających założenia, które Snaith streszczał w wywiadach poprzedzających premierę „Swim”: celem była muzyka taneczna skonstruowana z płynnego tworzywa ewokującego wodę i pływy, nie pochodne metali i zapisy działania elektryki.

Wyżej wymienieni faworyci zdają się być zapisem nielinearnej opowieści, snutej przez narratora, który opanował sztukę bilokacji i dobywania głosu jednocześnie od strony zarażania fascynacją jak i porażania bogactwem środków przedsiębranych dla uwznioślenia hobby. Wynaturzoną wersję takiej postawy prezentują orkiestracyjne „Bowls” i „Hannibal” – utwory nudne, przekombinowane (sekcja rogów w tym drugim podobno) i skrywające pod maską artystycznego chaosu brak pomysłu na zbudowanie suspensu. Wspomniane wodniste tworzywo, plastyczne i odświeżające, niekiedy staje się wyzwaniem producenckim anektującym całą koncentrację Snaitha, co nie wychodzi na naszą korzyść.

Po zarzuceniu prób interpretacji Caribou chętniej współpracuje, pozostawiając jednak niedosyt nieuczestniczenia w grzeObecna na wcześniejszych płytach psychodelia została na „Swim” zredukowana, brakuje miejsc rzeczywiście transowych, ogarniających, uwalniających morbidezzę zaciemniającą odbiór i przedłużającą żywotność płyty poprzez nawarstwianie zagadek (za czasów „Up In Flames” rebusy zaczynały się na okładce). Przystępna „Odessa” jest faworyzowana wyraźniej niż odważne „Found Out”, a uporczywe sygnalizowanie (bo raczej nie odzwierciedlanie w treści) zainteresowania muzyką taneczną sprawia, że jesteśmy daleko od interesującej (i odzwierciedlanej w treści) słonecznej, skwarnej psychodelii znanej z poprzednich albumów Snaitha. Priorytetem stało się raczej brzmienie niż ewokatywność.

Powyższe uchybienia to jednak tylko niewygody ujawniające się dopiero po przyjęciu pewnej maniery interpretowania „Swim”. Jeśli zgodzić się na inną, nieskrępowaną chęcią przełożenia doznań na opis, albo nawet: zarzucić refleksję w ogóle, Caribou chętniej współpracuje, pozostawiając jedynie niedosyt i wyrzuty sumienia z obrania postawy bierności. Jeśli takie ograniczone uczestnictwo nie budzi obiekcji, „Swim” może być jedną z płyt roku, ale obstawianą na czuja, bo pewność budzi dopiero podjęcie gry.
Merge, 2010