Autechre – muzyka dla zaangażowanych

Oprawą koncertów Autechre często bywa zupełna ciemność, po to by wyeliminować niepożądane wrażenia wizualne. Pozostaje tylko dźwięk, wszelkie jego ukonkretnienie jest ograniczeniem. Wyobraź sobie swoją własną przestrzeń.     Oprawą koncertów Autechre często bywa zupełna ciemność, po to by wyeliminować niepożądane wrażenia wizualne. Pozostaje tylko dźwięk, wszelkie jego ukonkretnienie jest ograniczeniem. Wyobraź sobie swoją własną przestrzeń.

    Autechre, czyli angielski duet Sean Booth i Rob Brown, od lat jest niekwestionowaną gwiazdą muzyki elektronicznej, znakiem firmowym kultowej wytwórni Warp. Ich muzykę zazwyczaj przyporządkowuje się do gatunku IDM (intelligent dance music), obejmującego eksperymentalne obszary elektroniki.

Ci, którzy sądzą, że wygenerowane przez komputer dźwięki na miano muzyki nie zasługują, wszelacy fetyszyści gitar, czciciele opozycji technologia versus sztuka oraz zwolennicy konwencjonalnej struktury strofa-refren-strofa od Autechre trzymać się powinni z daleka. Booth i Brown eksperymentują z rytmem, łamią bity, eliminują melodię. Niczym w fudze elementy drugoplanowe i interludia nagle czynią pierwszorzędnymi. Są nieprzewidywalni. A przecież nieprzewidywalność wcale nie oznacza przypadkowości.

    Zawsze zadziwia mnie jak głęboko abstrakcyjna potrafi być ich muzyka, a jednocześnie jak bardzo synestezyjnie perfekcyjna. Jest jak czasoprzestrzeń, w której dźwięk ugina się, a krzywizna tworzona jest przez nieskończoność odcinków prostych – pojedynczych dźwięków. Grafika płyt Autechre jest czymś więcej niż komputerowym bohomazem. Wiele okładek płyt Autechre nie przedstawia zupełnie nic, są jednokolorowe: białe, niebieskie, szarobrązowe. Muzyka Autechre nie reprezentuje wszak konkretu, nie jest figuratywna – i w tym jej siła, jest czasem nieludzka, czasem chłodna, skupiona wokół relacji.

Dane matematycznie zakodowane w dźwiękach otwierają kolejne, abstrakcyjne przestrzenie bez ram, bez końca. Na ostatniej okładce dwuwymiarowy rysunek sfinguje trzeci wymiar. Linie szaleją w przestrzeni. Wszelkie nazwy wydają się zbyt jednoznaczne, drażniąco naprowadzające. Ostatnia płyta zespołu nosi zresztą tytuł Untilted. Tegoroczny krążek to krok dalej w stosunku do ostatniego Draft 7.30. Duet ciągle się rozwija, w przeciwieństwie do niektórych gigantów rozrywki, którzy z wiekiem dziecinnieją i wracają estetycznie nie tylko do lat „górnych i durnych” swej muzyki, ale nawet do tych „sielskich anielskich”. Nie znaczy to, że każda kolejna płyta jest koniecznie jakościowo lepsza, ale na pewno inna.

    Autechre angażuje słuchacza, to on musi znaleźć sens i system odniesień w wielopoziomowej układance. Dzięki skomplikowaniu ich kawałki za każdym razem brzmią inaczej. Zespół od lat jest solą w oku recenzentów.

W Autechre wpisany jest bowiem pewien paradoks, tworzone przez nich dźwięki są wysoce awangardowe, oderwane od wszelkiego pierwowzoru, niezależne, choć pierwotnie zainspirowane przetwarzaniem materiału już istniejącego. Booth i Brown jako dzieci bawili się miksowaniem kaset, zniekształcali dźwięk, a wtedy gdzieś „pomiędzy” pojawiła się nowa jakość. To tak jakby zwielokrotniać i deformować oryginał, tworzyć kopię kopii, odchodzić bardzo daleko, aż ta potęga potęgi osiągnie największą siłę wyrazu.

    Warto obejrzeć teledysk Alexandra Rutterforda do gantz_graf. Jest fenomenalny. To najczystsze przedstawieniem dźwięku, rytmu, arcydzieło montażu i wyobraźni, oparte jedynie na abstrakcyjnych elementach graficznych. Z Autechre związany jest także Chris Cunningham, reżyser kojarzony z kolegą z Warpa – Aphexem Twinem, a także Björk, Portishead czy Madonną.

    Gdy słucham Untilted myślę o filmach Davida Lyncha z wielopoziomową narracją i nieskończonością zależności. O architekturze Santiago Calatravy, twórcy dzieł techniki, które swym skomplikowaniem przypominają naturę. O możliwościach hypertekstu, który nie tylko zezwala, ale nawet skazuje nas na indywidualny wybór. Autechre polecam tym, którzy nie tworzą arbitralnych definicji, co jest, a co nie jest muzyką. Tym, którzy uważają, że Kid A to jedna z najlepszych płyt Radiohead. Z pewnością zafascynuje również tych, którym wiecznie nudzą się piosenki, niegdyś uważane przez nich samych za genialne.