„To nie jest krzesło”. Okładka albumu Vainio zachęca do sparafrazowania tytułu obrazu René Magritte – dzieła, które można traktować jako zapowiedź praktyk konceptualistów. Joseph Kosuth, uważany za protoplastę tego artystycznego nurtu, stworzył słynną pracę „Jedno i trzy krzesła” – zestawiając obok siebie mebel, jego fotografię i słownikową definicję. Pragnął postawić tym samym pytanie o znaczenie i zasadność pojęć oraz przedstawień w odniesieniu do ich materialnych odpowiedników.
Mianem konceptualnego można określić album „FE3O4 – Magnetite”, co sygnalizuje już sam tytuł. Magnetyt (Fe3(Fe2+Fe3+)O4) – za wikipedią – to „minerał z gromady tlenków, zaliczany do grupy spineli (żelazowych). Należy do minerałów bardzo pospolitych i wyjątkowo szeroko rozpowszechnionych”. Występuje między innymi w powłoce magnetycznej taśm magnetofonowych, w dyskietkach i dysku twardym. Tytuły poszczególnych utworów odnoszą się do zjawisk fizycznych i chemicznych, rozpoczynających się tym samym członem „magnet”. W jaki sposób Vainio próbował oddać poprzez swoje kompozycje ich charakter – trudno jednoznacznie stwierdzić. Czy muzyka to odpowiedni kod do wyrażenia takich terminów jak magnetostatyka, magnetosfera czy magnetosom? Czy jej abstrakcyjność lepiej oddaje ich istotę, niż słownikowe definicje?
[embeded: src=”http://www.junostatic.com/ultraplayer/07/MicroPlayer.swf” width=”400″ height=”130″ FlashVars=”branding=records&playlist_url=http://www.juno.co.uk/playlists/builder/463044-01.xspf&start_playing=0&change_player_url=&volume=80&insert_type=insert&play_now=false&isRe lease=false&product_key=463044-01″ allowscriptaccess=”always”]
Brzmienie Fina, wywodzącego się z kultowej grupy Pan Sonic, jest rozpoznawalne od pierwszych sekund. Prezentuje on styl oszczędny, bazujący na palecie chłodnych, metalicznych barw. Fale sinusoidalne, wyabstrahowane mechaniczne tony, szumy radiowe, głębokie basy – to tylko wycinek leksyki Vainio. Artysta niczym chirurg tnie dźwięki, z zimną precyzją dokonuje operacji na wrażliwej tkance. Cięcia w przypadku tego albumu są istotnym środkiem wyrazu; następują gwałtownie, przerywając bloki hałasu kłującą w uszy ciszą. W magnetycznych trackach pojawiają się doom metalowe wstawki pod postacią rzężenia gitarowych wzmacniaczy, co dodaje smaku sterylnej całości.
Otwierający płytę utwór „Magnetica” skonstruowany został na tym kontraście; rytmiczne drewniane uderzenia i pocieranie perkusyjnych talerzy zalewa masa napięcia, dobywająca się z przetworników elektromagnetycznych gitary. Rozpiętość pomiędzy ciszą a hałasem artysta testuje również w „Magnetotactic” i „Magnetism”, gdzie zestawia elementy podskórnych pulsacji z głośnymi, nicującymi częstotliwościami. Po stronie ciszy i skupienia można zaś umieścić najciekawszy w tym zestawieniu „Magnetosense” – rozpoczynający się od metalicznych ukłuć, rozwijający field recordingowym fragmentem, stopniowo przekształcanym w elegijny dron.
„FE3O4 – Magnetite” to kolejny tytuł w katalogu Vainio utrzymujący wysoki poziom, do którego fiński artysta zdążył już przyzwyczaić swoich słuchaczy. Ciekawa narracja, chłód i wyrafinowanie, nawał dźwięków i uspokojenie – tego można spodziewać się po najnowszym albumie wydanym nakładem Touch.
Touch | 2012
AUBE w 1995 nagrał EPke Magnetostriction, gdzie – jak to zwykle u niego bywa – jedynym źródłem dźwięku był tym razem spektroskop NMR. Ale temu panu raczej chodziła po głowie dźwiękowa reprezentacja widma promieniowania elektromagnetycznego, niż możliwości wykorzystania magnetytu 🙂
No nie wiem, może zbyt wysoko stawiam Vainio poprzeczkę, ale zawiodła mnie ta płyta. To są ciągle te same brzmienia (ok, gitary są pewną nowością, ale już je słyszałem i na płycie, i na koncercie, więc to nie wystarczy), a nie ma pomysłu na ich użycie = kompozycje. Jeśli chodzi o konstrukcje, struktury, to do „Magnetosense” nie wydarza się tu nic ciekawego.
Teraz mi przyszło do głowy jeszcze jedno porównanie. To tak jak z krzesłami z ikei – solidne, dobry design, ale dość przewidywalne. Vainio jest muzykiem charakterystycznym, te brzmienia przylgnęły do niego i trudno sobie wyobrazić z jego strony jakiejś rewolucji. Podobnie jest z Fenneszem. Obaj grają w różnych eksperymentalnych składach, ale ich język nie zmienia się zbyt radykalnie.
Mimo wszystko uważam, że Vainio nie schodzi poniżej pewnego poziomu. Płyta jest dosyć konsekwentna w kreowaniu nastroju, co ma swój urok.