Ramona Rey – Ramona Rey

O ile opener drugiego wydawnictwa Ramony, „u.g.”, zaskakiwał pulsującym minimalizmem podkładu obierającym wektor na ziąb Berlina, o tyle nastawiony czasomierz pierwszego indeksu nowego longplaya, „u-u”, odlicza sekundy do prawdziwej eksplozji ekspresji psych-futur-pop postaci; po chwili od uruchomienia odtwarzacza wita nas szaleńczy pół-wrzask, pół-śmiech, zwiastujący, iż – po raz kolejny – tu zaszła zmiana.

Zainicjowana tym zawołaniem podróż do nowych satelitów zbudowanej przy okazji poprzedniego krążka podparkietowej autonomii Ramony Rey rozpoczyna się rozwibrowanym pasażem singla „Wyo-s-t-rz”, punktowanym subtelnym, niewybijającym się w tętniącej strukturze tego najlepszego w proponowanym zestawie tracku bitem. Już w tym miejscu warto zauważyć nowy trop w wizji artystki – wyrazistsze pulsowanie podkładu, niejednokrotnie nie zanurzone w perlistych strumieniach synthów, lecz rozlegające się jak gdyby w zupełnej pustce; w tak przygotowanym środowisku nieokiełznana emocjonalność Ramony obierać może jednocześnie dziesiątki azymutów, z których większość poprowadzi niekoniecznie na parkiet, lecz w podziemny tunel posiadłości, będącej skrzyżowaniem mauzoleum Newtona i Super-Kamiokande.

Przypomina to nieco – choć w dużo mniejszej skali – wrażenie towarzyszące niegdyś „Silent shout”, którego premiera wywołała początkowo rozczarowanie brakiem mięsistych bangerów, zastąpionych dziwnymi, introwertycznymi supernowami utworów, które jakby chciały, a nie mogły wybuchnąć. Znamienna jest także refrenowa koncepcja twórczości opartej o spontaniczny, dziecięco niedbały cut-up, bardziej szalbierską finezję dźwiękowego action painting, niż pełne pietyzmu nawarstwianie kolorowych pól techno, elektro i ambientu w poszukiwaniu hooka na przecięciu poszczególnych akustycznych impastów. Jednocześnie, mimo unoszącej się nad utworem wizjonerskiej mgiełki, „Wyo-s-t-rz” pozostaje świetną piosenką z wpadającą w ucho melodią.

Wyrazistszy bit „Bez pytań” ewokuje kompozycje Ellen Allien; podobieństwo nie może być jednak łudzące, gdy gorączkowo melorecytująca ezo-diwa z pierwszego bangera „odłącza się”; podobne wyznanie mogłoby wywołać obawy o ześliźnięcie w prostą repetycję lub inne mielizny kompozycyjne. Sukces separacji jest połowiczny – otrzymujemy podręcznikowy refren elektroparkietowej petardy, o tyle dobry, że skutecznie robi całą resztę utworu, powtarzając się w różnych wariacjach. Niestety, swobodny dryf rozciąga się na kolejne „High” z pierwszym na albumie wejściem preparowanych gitar; niewystarczająco zróżnicowanych tekstur utworu nie ratuje nawet przyozdobiona operowym wokalem koda. Wrażenie zatracenia twórczego rozigrania z „Wyo-s-t-rz” na rzecz miałkiej repetytywności pozostaje.

Groteskowa miniaturka „Ale” anonsuje postępujący chaos; niestabilne segmenty, z których zbudowane są kolejne ścieżki, składają się w strukturę pryzmatu, rozszczepiającego widmo tożsamości na pojedyncze wiązki pieśni miłosnej. Dalej mamy rozpływające się dźwiękowe plamy „Poza zasięgiem” – bujającego mruczanda Ramony, przypominającego nastrojem nieco „Room mist” Nadsroic. Przyciężki klimat poprzedzających utworów oddala się wraz z pogodnym podśpiewywaniem, a dalej niefrasobliwą „Nieprawdą”, stającą się jednocześnie jednym ze składników „Kusiciela”, rozpoczynającego się z kolei od „Ale”, ale ze zmienionym podkładem… Nie jest to, rzecz jasna, laboratoryjna nanohodowla struktur w stylu co lepszych rzeczy od Autechre; niemniej, sztuczkom Ramony nie brakuje elementu ożywczego zaskoczenia. Tego patentu jeszcze, jak sądzę, nie wyzyskano w dziedzinie popu dostatecznie. No i „Nie musisz uprzedzać swojego przyjścia / ja i tak nie mogę tu spać”, przecież.

Finałowe „Wołają mnie” to gra aluzji z pamięcią i narastającą symfonią pohukiwań jakiejś astrofauny, taki trochę Burroughs, trochę breakcore; nie zdziwiłabym się, gdyby w tym odcinku Ramona okazała się ofiarą okołokrautowego eksperymentu sprzed czterech dekad, losowo wybraną Niemką wędrującą w alternatywnej czasoprzestrzeni wśród głosów odbijających się kolejno od wewnętrznych ścian opery, gabinetu poradni zdrowia psychicznego, starożytnej bliskowschodniej mastaby i promu kosmicznego, wyrzuconą w końcu na skraj naszej współczesnej sceny pop. Do tego stopnia wyjątkowa jest jej osobność w balansowaniu na granicy awangardy i mainstreamu czy mrocznej uczuciowości i zaplanowanego konceptu; a ja, katalogując polskie krążki ostatnich lat na recenzenckiej półeczce, długo jeszcze pewnie będę myśleć, czy bardziej „Elektrenika”, czy „Muzyka emocjonalna”.